Blog 20 Bakker - Film - Vang - Proef

 

Bakkers

We hadden veel werk en de bakkers waren heel tevreden. Maar dat Echte Bakkersgilde waar wij voor draaiden, had een belangrijke rol. Er werd door één of twee bakkers proefgebakken en ze spraken elkaar ook aan om molenmeel af te nemen. Er was in het verleden ook veel gedoe geweest, ging zeker niet zomaar. Het Echte Bakkersgilde nam ook elders in het land ‘molens onder zijn hoede’. Zoals Wageningen, Groesbeek, Vragender, Olst, Epe e.a. Bij een van die molens waren problemen, er werd steeds minder afgenomen en het regende klachten. Ondanks dat de molenaar op aanraden van Frans Gunnewick de stenen beter scherpte en Amerikaanse tarwe toevoegde (meer en beter eiwit), was een grote klant nog steeds zeer negatief. Op een bakkersvergadering was hij zo kritisch dat de voorzitter voor hem ging staan en zei: ‘als jij daar nu nog niet van kunt bakken, dan ben jij  niet waard echte bakker te heten. Eén van de bakkers, bevriend met de klager, heeft hem een tijd geholpen en het werd één van de beste klanten. In den lande zaten zeer gemotiveerde bakkers die hun mede-leden aan alle kanten stimuleerden zoveel mogelijk molenmeel af te nemen. Dus niet een paar zakjes om voorzichtig bij te mengen met fabrieksmeel, maar volledig molenmeel. Vandaar dat er flinke omzetten bereikt werden.

De bakkers hadden commercieel belang bij de molens, ze maakten reclame met molenmeel en onderscheidden zich ermee van de supermarkten. De klanten vroegen om molenmeel omdat er een zweem van natuur omheen hing en de smaak anders was dan fabrieksbrood (lekkerder natuurlijk). Gezonder werd wel gezegd, maar dat moest later als niet-bewijsbare claim worden ingetrokken.  Fabrieksbrood is later verbeterd, en door allerlei omstandigheden is de markt later veranderd. Toen ik in Schiedam werkte en voor het AKG op pad ging, zat ik middenin een toptijd mede dankzij de inzet van het Echte Bakkersgilde.

17 mei een extra band om een blauwe steen; volgens sommigen hoeft dat niet bij een blauwe steen (wel bij een kunststeen), maar ook een blauwe steen kan (als de molen op de loop gaat) uit elkaar spatten, daar kent Frans voorbeelden van. Ook van het in tweeën breken van een loper, bij de rijnschoentjes  langs. ‘S Avonds iets wind maar achter de silo. 

De wind achter de Bols silo

Weer eens hulp van Jan Kies, die veel op De Noord en De Vrijheid te vinden was. 

Jan Kies (li.) en ik

De motorsteen maalt na een scherpbeurt mooi zacht en los, de zemels worden steeds groter en losser.

Het weekend moest er een  brief naar iemand in Didam waar haast bij was. Rob bracht ‘m in klad naar Gerda, zij werkte de brief direct uit waar Rob op kon wachten, toen kreeg ik ‘m en racete ermee op de fiets naar het station waar ik nog net de trein haalde. In Apeldoorn wachtte mijn moeder mij op, ik maakte de BMW (R 69) klaar en reed naar Frans, want die moest ‘m als voorzitter ondertekenen. Toen naar Didam om de brief af te leveren, een soort koerier dus.

Film

23 mei veel wind, we konden met twee paar (koppel) stenen malen, prachtig liep het. De Wereldomroep kwam de hele dag filmen, wat een toestand. Uiteindelijk 5 min beeld voor een reclamefilm voor Nederland. Ook de volgende dag werd er gefilmd, ik moest voor de film diverse keren de trap op en af vliegen  om een steen in- en uit het werk te zetten. We stonden er wel weer gekleurd op.

Vet en vang

Nadat de filmers met hun kabels en lampen eindelijk weg waren, hebben we op advies van molenmaker Verbij het vangen trachten te verbeteren. We hadden last van trillen en stoten, na de behandeling met een minimale hoeveelheid vet (twee vingerkootjes) was dat helemaal over. Alleen hadden we toen een ander probleem: hij trilde niet maar vangen deed hij ook niet meer. Je kon het vangtouw loslaten en gewoon weglopen, het maakte niks uit. Scherp zand ertussen, vangen, weer zand enz., hielp niets. Verbij werkte toen net aan De Noord, die kwam met het advies petroleum te gebruiken om het vet te verwijderen, hielp ook niet. Wij hadden er twee kootjes vet opgesmeerd, maar “het had natuurlijk één vingerkootje moeten zijn.” Uiteindelijk heeft Rob de vang in het weekeind (elektrisch) uitgeschaafd en de iets uitstekende schroeven die het stoten veroorzaakten verwijderd of bijgevijld. Uiteindelijk heeft het vet niet geholpen, maar ook geen kwaad gedaan. Iets dergelijks heb ik wel eens gehoord over veren van een duif die in de vang verzeild raakte, die ving ook niet meer. Datzelfde  weekend dat Rob zich uitleefde op de vang, zat ik op de bruiloft van Marian en Henk in Vragender. Feestvieren kunnen ze daar.

Maandag Rob geholpen met de vang weer monteren. Rob is later molenmaker geworden. Meer blijvend resultaat vond hij. Het resultaat van zijn werk was, dat de vangproblemen over waren. Geen gestoot en hij hield de molen prima. 

Het volgend weekend weer naar Vragender om Frans te helpen, die hulp nodig had.

 Proef

De uitslagen waren binnen bij TNO van de proeven die we hadden genomen voor het onderzoek van Bob Belderok van TNO, dus naar Wageningen om de resultaten te bespreken. Ze waren daar al jaren bezig het verbouwen van baktarwe in Nederland te bevorderen door teelt- en bakproeven. Niet kwantiteit maar kwaliteit stond voorop. Bijv. kwamen ze erachter dat dalgronden het meest geschikt zijn, en dat het helpt als je kunstmest vaak in kleine hoeveelheden op bepaalde geschikte momenten geeft. Je bent als boer dan ook echt akkerbouwdeskundige.

Bij deze proeven ging het erom te onderzoeken of er verschil was (voor de bakkwaliteit) tussen walsenmaalderijen en steenmaalderijen. Voor de steenmaalderijen deed TNO een beroep op het AKG. De resultaten die wij bespraken, gaven aan dat de bakkwaliteit van enkele steenmaalderijen niet onder deed voor de walsen (waarmee de meelfabrieken werken). Dat  hadden wij wel verwacht, maar TNO niet. Als beste kwamen Vragender en als tweede Schiedam uit de bus. Eén van de onderzoeken betrof de mate van zetmeel 'auflösung', beschadiging, openlegging zeg maar. De wateropname is dan hoger en het aroma beter. Opvallend was, dat een kunststeen (Peize) weliswaar een wat lagere bloemopbrengst had dan de blauwe stenen in de test, maar één van de hoogste zetmeelbeschadigingen. Die stenen waren gerststenen,  ondiep en ‘vlood’ (lepelvormig) gebild (door Bart Schokker) en er werd alleen maar tarwe mee gemalen. Verder opvallend was het tegenvallen van de bakresultaten van de Franse stenen van Stevensweert, opvallend omdat deze stenen het meest zachte en bloemige meel gaven. Van dat meel waar je de hand zomaar tot op de bodem van de zak steekt, zo luchtig. Hier was de zetmeelbeschadiging juist laag.

Al met al natuurlijk een opsteker voor het AKG. We hadden al het voordeel in literatuur over voeding, waarin steengemalen meel van een molen vaak de voorkeur had. Beter behoud van de oorspronkelijke bestanddelen van het graan, behoud van vit E (de kiem wordt bij meelfabrieken veelal verwijderd), koeler (wat niet altijd zo is) en smakelijker. Maar over smaak valt niet te twisten.